Η «Αναγκαιότητα της ανάγνωσης» γράφτηκε σε μια εποχή όπου η βελόνα στην πυξίδα της ανθρωπότητας έχει παρεκκλίνει από το αληθινό και το σπουδαίο και είναι στραμμένη στο εφήμερο και το μάταιο
Ο Νίκος Σιδέρης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Βιβλιοθηκονομία στο Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου "Διοίκηση Βιβλιοθηκών με Έμφαση στις Νέες Τεχνολογίες". Το βιβλίο "Η αναγκαιότητα της ανάγνωσης" είναι η πρώτη του συγγραφική δουλειά.
ΕΡ. Από ποια ηλικία ξεκινήσατε να διαβάζετε; Ποια ήταν τα πρώτα σας αναγνώσματα;
ΑΠ. Από μικρό παιδί μου άρεσαν οι ιστορίες. Θυμάμαι ακόμα και σήμερα, νοσταλγικά κάπως, να είμαι ξαπλωμένος στο χαλί στο παιδικό δωμάτιο, να φοράω τα ακουστικά του walkman μου και να ακούω παραμύθια από τις κασέτες της σειράς «Άμπρα Κατάμπρα». Υπέροχες στιγμές… Δεν θα ξεχάσω, επίσης, κάποια μαγικά καλοκαιρινά απογεύματα της παιδικής μου ηλικίας, όπου καθόμουν στο μπαλκόνι μαζί με τους Μυστικούς Εφτά της Enid Blyton και ζούσαμε, ως «Μυστικοί Οχτώ» πια, τις πιο τρελές περιπέτειες.
ΕΡ. Από πότε ξεκίνησε η αγάπη σας για τα βιβλία;
ΑΠ. Η αγάπη μου για το βιβλίο καλλιεργήθηκε σιγά - σιγά. Ξεκίνησε από τα αυτοσχέδια παραμύθια της μητέρας μου, τις κασέτες της σειράς «Άμπρα Κατάμπρα», τα πρώτα μου εικονογραφημένα παιδικά βιβλία, τους «Μυστικούς Εφτά», αργότερα τον Χακ Φιν, πολύ αργότερα τον Ρασκόλνικοφ και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
ΕΡ. Από πότε ξεκινήσατε να γράφετε;
ΑΠ. Από πολύ μικρός. Θυμάμαι να έχω συνέχεια ένα μολύβι στα χέρια μου και όλο να γράφω κάτι. Στιχάκια, ποιήματα, ερωτικές εξομολογήσεις… όλο κάτι έγραφα. Τα περισσότερα, βέβαια, κατέληγαν στον κάδο των απορριμμάτων (τον δικό μου ή των παραληπτών), αλλά αυτή η δύναμη, η λαχτάρα που οδηγούσε το μολύβι πάνω στο χαρτί δεν έχει σταματήσει ακόμα και σήμερα και εύχομαι να μην σταματήσει.
ΕΡ. Πριν από λίγους μήνες εκδόθηκε η μελέτη «Η αναγκαιότητα της ανάγνωσης», από τις εκδόσεις Μιχάλης Σιδέρης. Ποιος ήταν ο λόγος που τη γράψατε;
ΑΠ. Η αναγκαιότητα της ανάγνωσης είναι ένα δοκίμιο. Είναι μια ελεύθερη περιήγηση στον μαγικό κόσμο της ανάγνωσης. Κυρίως, όμως, είναι μια προσωπική εξομολόγηση, μια γραπτή κατάθεση της πεποίθησης και της βαθιάς πίστης μου ότι η ανάγνωση ως βαθιά πνευματική πράξη, ιδιαίτερα σήμερα, είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Δεν πρόκειται περί μελέτης. Δεν είναι, δηλαδή, ένα έργο που επιχειρεί να αποδείξει με επιστημονικά δεδομένα και μέσω ερευνών τη σημασία της ανάγνωσης. Είναι, όπως είπα, μια προσωπική εξομολόγηση. Η αναγκαιότητα της ανάγνωσης γράφτηκε σε μια εποχή όπου η βελόνα της πυξίδα της ανθρωπότητας έχει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, παρεκκλίνει από το αληθινό και το σπουδαίο και είναι στραμμένη στο εφήμερο και το μάταιο.
ΕΡ. Γιατί πρέπει να διαβάζουμε;
ΑΠ. Για την καλλιέργεια της ψυχής μας. Τι πιο σπουδαίο;
ΕΡ. Διαβάζει ο μέσος Έλληνας;
ΑΠ. Ειλικρινά, δεν γνωρίζω. Ζούμε, βέβαια, σε μια εποχή αλλοφρόνων ρυθμών όπου ο ελεύθερος και ο ποιοτικός χρόνος έχει περιοριστεί δραματικά. Και η ανάγνωση, κατά τη γνώμη μου, τέτοιο χρόνο ζητά. Ζούμε, συν τοις άλλοις, και στην εποχή της κυριαρχίας της εικόνας όπου το βιβλίο, μάλλον, δεν αποτελεί και την πρώτη επιλογή για ψυχαγωγία. Υποθέτω, λοιπόν, πως εύλογα θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι αναγνωστικές μας συνήθειες έχουν αλλάξει. Προσωπικά, πιστεύω ότι το βιβλίο πάντα έχει τη θέση του στη ζωή μας.
ΕΡ. Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου στο να καλλιεργήσει την ανάγνωση;
ΑΠ. Πάρα πολύ σημαντικός! Χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα πρωτίστως από το οικογενειακό περιβάλλον και στη συνέχεια από το σχολείο, ώστε να καλλιεργηθεί στο παιδί η αγάπη για την ανάγνωση και το βιβλίο. Συνηθίζω να λέω ότι κάθε σχολείο και κάθε σπίτι πρέπει να έχει βιβλιοθήκη. Σε καμία περίπτωση δεν μιλάω για πίεση. Δεν πρέπει να πιέζεται το παιδί να διαβάσει ένα βιβλίο. Ας του δείξουμε εμείς το παράθυρο και ας το αφήσουμε, όποτε νιώσει έτοιμο, να το πλησιάσει και να απολαύσει τη θέα.
ΕΡ. Ποιες είναι οι δικές σας οι προτάσεις για την ανάγνωση;
ΑΠ. Ας της δώσουμε μια ευκαιρία. Αυτό μονάχα.
ΕΡ. Η οικονομική κρίση επηρέασε και το αναγνωστικό κοινό. Συνεχίζει να διαβάζει ο μέσος αναγνώστης;
ΑΠ. Αναμφίβολα, η οικονομική κρίση επηρεάζει κάθε έκφανση της ανθρώπινης δράσης. Νέες έγνοιες και προβληματισμοί έχουν προστεθεί στη ζωή μας. Πώς, άραγε, να μην επηρεαστεί όχι μόνο ο αναγνώστης αλλά συνολικά ο χώρος του βιβλίου; Ωστόσο, πιστεύω ακράδαντα ότι η ανάγνωση, η τόσο σπουδαία αυτή πράξη, δεν νικιέται από μια δύσκολη εποχή. Ναι, επηρεάζεται, αλλά δεν νικιέται.
ΕΡ. Μπορεί με το διάβασμα να ξυπνήσει ο αναγνώστης και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα με άλλη ματιά;
ΑΠ. Επιτρέψτε μου να απαντήσω με ένα απόσπασμα από το βιβλίο μου.
“Εκεί «έξω», σε βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, στα πιο πιθανά και στα πιο απίθανα μέρη, υπάρχει ένας τεράστιος πνευματικός πλούτος. Αμέτρητες σελίδες πάνω στις οποίες έχει αποτυπωθεί η ανθρώπινη σοφία. Πρόκειται για έναν αστείρευτο βιβλιογραφικό θησαυρό, που μελετώντας τον θα βρούμε απαντήσεις για πολλές από τις ερωτήσεις που καλούμαστε να απαντήσουμε σήμερα. Θα βρούμε ακόμα λύσεις για πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Και αν ακόμα δεν βρούμε απαντήσεις και λύσεις στη μορφή που τις θέλουμε, θα συλλέξουμε ενδεχομένως την πρώτη ύλη• τη σκέψη.”
ΕΡ. Τι άλλο γράφετε την περίοδο αυτή; Και με τι άλλο ασχολείστε;
ΑΠ. Κάπου μεταξύ επαγγελματικών υποχρεώσεων και προσωπικών καθηκόντων προσπαθώ να ολοκληρώσω ένα μυθιστόρημα. Ευελπιστώ ότι μέσα στο έτος θα το έχω ολοκληρώσει. Εργάζομαι ως βιβλιοθηκονόμος και είμαι πραγματικά ερωτευμένος με την εργασία μου. Συνδυάζει δυο μεγάλες μου αγάπες, το βιβλίο και την τεχνολογία.
ΕΡ. Είστε από τους ανθρώπους που τους αρέσει να ονειρεύονται και να κάνουν σχέδια για το μέλλον;
ΑΠ. Κόψτε μου τα όνειρα και αμέσως έχετε έναν νεκρό άνθρωπο.
ΕΡ. Ασχολείστε με το διαδίκτυο; Ποια είναι η γνώμη σας για τα ηλεκτρονικά περιοδικά;
ΑΠ. Το Διαδίκτυο είναι ένα εκπληκτικό εργαλείο και η αλήθεια είναι ότι περνάω αρκετές ώρες μπροστά στον υπολογιστή. Επισκέπτομαι πολύ συχνά ιστολόγια και ηλεκτρονικά περιοδικά και σε γενικές γραμμές, πλέον, ενημερώνομαι σχεδόν αποκλειστικά από το Διαδίκτυο. Ωστόσο, θέλει προσοχή γιατί το Διαδίκτυο είναι μια αχανής θάλασσα που κρύβει και πολλές παγίδες. Μέσω του Διαδικτύου έχουμε πρόσβαση σε κάθε λογής πληροφορία και περιεχόμενο. Απαιτείται οξεία κριτική ικανότητα και αξιολόγηση των πηγών.
ΕΡ. Τι θα απευθύνατε στους αναγνώστες μας;
ΑΠ. Ολόθερμους και ειλικρινείς χαιρετισμούς.