Ο Ολιβιέ Νορέκ είναι συγγραφέας, σεναριογράφος και αξιωματικός της Γαλλικής Αστυνομίας. Γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου 1975 στην Τουλούζη από γονείς εκπαιδευτικούς, τους οποίους ακολουθεί στις διαδοχικές μεταθέσεις τους πριν εγκαταλείψει τη σχολική φοίτηση σε ηλικία 17 ετών. Ως νεαρός, επιθυμεί να είναι χρήσιμος και έτσι ασχολείται εθελοντικά με τη ΜΚΟ Γιατροί Χωρίς Σύνορα επί τρία χρόνια, μέχρι το 1995. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συμμετέχει στην αποκατάσταση ενός νοσοκομείου στο Σεν-Λοράν-ντι-Μαρονί στη Γουιάνα και πηγαίνει στην πρώην Γιουγκοσλαβία, μεταφέροντας ιατρικό εξοπλισμό σε στρατόπεδα προσφύγων. Εργάζεται στο Τμήμα Ερευνών της Υποδιεύθυνσης της Δικαστικής Αστυνομίας (SDPJ) στο Σεν-Σαν-Ντενί. Παράλληλα, εμπλουτίζει το συγγραφικό του έργο με τέσσερα επιτυχημένα μυθιστορήματα και δύο σενάρια στην κατηγορία θρίλερ και αστυνομικής λογοτεχνίας. Το μυθιστόρημά του Γκραν Παρί (μτφρ. Χαριτωμένη Βοντά, Ελληνικά Γράμματα 2020) μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.

Αυτή η ερώτηση συνοψίζει ιδανικά το μυθιστόρημά μου! Το Παρίσι, η πρωτεύουσα της χώρας μου, ασφυκτιά. Κάποιοι λοιπόν σκέφτηκαν να δημιουργήσουν ένα «Μεγάλο Παρίσι» («Grand Paris»), που θα περιλάμβανε και γειτονικές πόλεις. Όμως από όλες αυτές τις πόλεις μία έπαιζε τον ρόλο του «κακού παιδιού»: το Σεν-Σαν-Ντενί, με ποσοστό εγκληματικότητας αυξημένο κατά 30% σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα. Επομένως, αν το Σεν-Σαν-Ντενί επρόκειτο να μπει στο «Mεγάλο Παρίσι», η εγκληματικότητά του έπρεπε να μειωθεί κατά 30%. Για να το πετύχουν αυτό, οι πολιτικοί ζήτησαν από κάποιους αστυνομικούς ν’ αποκρύψουν έρευνες, θύματα, δολοφονίες... Κι όλα αυτά είναι αλήθεια! Στη συνέχεια, επινόησα έναν δολοφόνο ο οποίος, βλέποντας ότι το έργο του δεν βγαίνει στο φως, αποφασίζει να διαπράξει τόσο σκηνοθετημένους και τόσο «θεατρικούς» φόνους, που κανείς δεν θα μπορεί να τους κρύψει. Ένα απανθρακωμένο πτώμα μ’ ένα κινητό τηλέφωνο στον θώρακά του. Ένα άλλο εντελώς αδειασμένο από αίμα… Άραγε γιατί αυτός ο δολοφόνος, σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους, αναζητά τη μεγαλύτερη δυνατή δημοσιότητα;

Φυσικά. Όσα διηγούμαι βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα ή έρευνες πάνω στις οποίες έχω δουλέψει και ο ίδιος. Αυτό ισχύει και για τον άνθρωπο που ξύπνησε στη διάρκεια της νεκροψίας του, όμως στο μυθιστόρημα ο αναγνώστης ανακαλύπτει πώς και για ποιο λόγο! Όπως στη ζωή, έτσι και στη λογοτεχνία μια έρευνα επιφυλάσσει πάντοτε εκπλήξεις. Θυμάμαι μια έρευνα για πλαστά έργα τέχνης που ξεκίνησε από το Παρίσι και ολοκληρώθηκε στην Αφρική. Θυμάμαι μια άλλη έρευνα όπου στήριξα μια οικογένεια μετά τον θάνατο της δωδεκάχρονης κόρης τους, μέχρι τη στιγμή που ανακάλυψα ότι το παιδί το είχαν σκοτώσει οι ίδιοι οι γονείς! Εκπλήξεις; Δεν λείπουν ποτέ από τη ζωή ενός αστυνομικού!

Το πρώτο πρόβλημα του Βίκτορ Κοστ είναι ότι ο άνδρας που βρέθηκε νεκρός φοράει ένα πουλόβερ με τρεις τρύπες από σφαίρες στο στήθος. Όμως στη νεκροψία, όταν του βγάζουν το πουλόβερ, δεν έχει κανένα τραύμα… Έτσι ο αξιωματικός Κοστ έχει ένα πτώμα μπροστά του, ξέρει όμως ότι κάπου υπάρχει και ένα δεύτερο: ο ιδιοκτήτης του πουλόβερ! Προσοχή λοιπόν! Ένα πτώμα μπορεί να κρύβει το επόμενο…

Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ξέρουν το Παρίσι χάρη στις διαφημίσεις ή τον κινηματογράφο… Όμως το πραγματικό Παρίσι βρίσκεται στα βιβλία. Κι εγώ, την πρώτη φορά που επισκέφτηκα την Αθήνα, ήταν πολύ διαφορετική από τις καρτ ποστάλ! Ούτε ο Πύργος του Άιφελ είναι τόσο μαγικός… Οι Παριζιάνοι είναι συχνά μουτρωμένοι και η ρύπανση σκοτεινιάζει τον ουρανό… Μεταξύ μας, αν θέλετε πραγματικά να γνωρίσετε τη Γαλλία, επιλέξτε τα βουνά και την επαρχία – είναι πολύ πιο όμορφα! Μερικές περιοχές που δεν θα σας απογοητεύσουν: τα φαράγγια και η λίμνη της Αρντές, το Ανεσί, το Λαρζάκ, το Σαν Μαλό, η Μπον… Και κάθε τόπος έχει τις δικές του μοναδικές γεύσεις – για τους Γάλλους το καλό φαγητό είναι πολύ σημαντικό! Το Παρίσι δεν είναι παρά ένα ασήμαντο κομμάτι της Γαλλίας… και σίγουρα όχι το πιο ευχάριστο!

Απ. Σ’ αυτό το μυθιστόρημα ο δολοφόνος μου έχει ιδιαίτερη σχέση με τα σκηνικά των εγκλημάτων του. Όλα κρύβουν ένα μήνυμα, μια πληροφορία για τους αστυνομικούς. Δεν είναι απλώς σκηνικά εγκλήματος, είναι παζλ. Όσο προχωρά η έρευνα, ο αξιωματικός Κοστ θα κατανοεί όλο και καλύτερα τον αντίπαλό του, τόσο που τελικά αρχίζει να νιώθει συμπάθεια γι’ αυτόν. Ακόμα και ο αναγνώστης αρχίζει ν’ αμφιβάλλει και αναρωτιέται αν θέλει πραγματικά να συλληφθεί. Είναι πάντα διασκεδαστικό όταν, στη μέση του μυθιστορήματος, αναρωτιόμαστε με ποιου το μέρος είμαστε…

Χάρη σ’ αυτά τα γράμματα ο Κοστ ανακαλύπτει ότι κάποιοι αστυνομικοί προσπαθούν ν’ αποκρύψουν ανθρωποκτονίες. Και τότε η έρευνά του γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη: πρέπει να βρει έναν δολοφόνο, πρέπει όμως και να είναι προσεκτικός απέναντι στους συναδέλφους του, διότι κάποιοι θέλουν να τον δουν να εξαφανίζεται από τον χάρτη. Ακόμα και η ομάδα του βρίσκεται σε κίνδυνο, και αυτό ο Κοστ δεν το αντέχει. Μπορεί κανείς να του πει και να του κάνει τα πάντα, όχι όμως ν’ αγγίξει την ομάδα του. Θα κάνει το παν για να προστατέψει τον Ρομάν, τον Σαμ και τη Γιοχάνα. Η ομάδα ενός αστυνομικού είναι οικογένειά του!

Τα αστυνομικά μυθιστορήματα μιλούν για την καθημερινότητά μας, για διάφορα γεγονότα, για την κοινωνία. Τα νιώθουμε οικεία επειδή αφηγούνται τη ζωή. Όμως αφηγούνται και τον θάνατο… Και αφού κάποια στιγμή όλοι θα έρθουμε αντιμέτωποι μ’ αυτόν, προς το παρόν ας διασκεδάσουμε μαζί του! Έτσι δεν συμβαίνει όταν διαβάζουμε φρικτά γεγονότα και σκεφτόμαστε «Ευτυχώς δεν συνέβη σε μένα»; Τότε νιώθουμε πιο ζωντανοί. Το ίδιο συμβαίνει όταν διαβάζουμε τις περιπέτειες των ηρώων σ’ ένα αστυνομικό μυθιστόρημα: νιώθουμε πιο ζωντανοί.

Φυσικά. Ήμουν αξιωματικός στην αστυνομία επί 15 χρόνια, στο κομμάτι της Γαλλίας με το υψηλότερο ποσοστό εγκληματικότητας. Έχω δει τόσα βίαια και αποτρόπαια γεγονότα, τόσους κατεστραμμένους ανθρώπους και τόσα φρικτά σκηνικά εγκλήματος, που δεν χρειάζεται καν να επινοήσω άλλα. Αρκεί να κλείσω τα μάτια και οι εικόνες έρχονται στον νου μου. Κυρίως τις νύχτες.

Κάποια στιγμή έρχεται η σειρά του καθενός. Για πολλά χρόνια οι πιο δημοφιλείς ήταν οι Αμερικανοί και οι Άγγλοι. Μετά ήρθε η περίοδος των συγγραφέων από τις χώρες του κρύου: Τζο Νέσμπο, Αρναλντούρ Ιντρίντασον… Πρόσφατα φαίνεται πως ήρθε η σειρά της Γαλλίας. Δεν νομίζω ότι εξηγείται αυτό. Είναι μάλλον τυχαίο, όμως πρέπει να το εκμεταλλευτούμε.

Είναι τόσο πολλοί… Ο Νταντέκ, ο Σιμενόν (παρόλο που είναι Βέλγος), η Φρεντ Βαργκάς, ο Φρανκ Τιγιέ… Ο εξαιρετικός Πιερ Λεμέτρ… Όμως η λίστα δεν μπορεί να κλείσει χωρίς ν’ αναφέρω τον Γκαστόν Λερού με το Φάντασμα της Όπερας και το Μυστήριο του κίτρινου δωματίου.

Όταν επισκέφτηκα την Αθήνα, είχα την τύχη το δωμάτιό μου να βλέπει στον ναό του Δία… Να ξυπνάω το πρωί με μία από τις πιο όμορφες εικόνες του κόσμου: αυτή είναι η αγαπημένη ανάμνησή μου από την Ελλάδα. Και οι πρωινοί περίπατοι στον υπέροχο Εθνικό Κήπο μ’ έναν καφέ στο χέρι.

Πρώτα απ’ όλα, ένα μεγάλο ευχαριστώ που με φιλοξενείτε στα βιβλιοπωλεία και τις βιβλιοθήκες σας. Και κάτι ακόμα: αν σας αρέσουν τα έντονα μυθιστορήματα και οι ιστορίες που σας οδηγούν μέχρι την άκρη της νύχτας, τότε το Γκραν Παρί είναι για εσάς. Και να θυμάστε ότι όλα όσα έχουν γραφτεί είναι αλήθεια – δυστυχώς.