Αναρτήθηκε στις:11-02-25 18:10

Συνέντευξη του Στέφανου Τσιτσόπουλου στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη


Ένας έμπειρος συγγραφέας, δημοσιογράφος ο Στέφανος Τσιτσόπουλος και ο φωτογράφος Λάζαρος Γραικός μας προσφέρουν ένα υπέροχο βιβλίο «Η Ανθούλα Σταθοπούλου στην Εγνατία με νεύρα». Η ζωή μιας άγνωστης πρωτοπόρας ποιήτριας που βγαίνει στο φως μέσα από ένα απολαυστικό μυθιστόρημα.

Πώς αρχίζει η προετοιμασία συγγραφής ενός βιβλίου;


Το συγκεκριμένο βιβλίο κοιμόταν μέσα μου για χρόνια. Μένω στην Άνω Πόλη στην πλατεία Βασίλη Τσιτσάνη, απέναντι από την κρεβατοκάμαρά μου βρίσκεται η προτομή του. Όταν ήρθε στη Θεσσαλονίκη, ο Τσιτάνης έμεινε στο διαμέρισμα που έμενε και η ποιήτρια, πριν την φλομώσει η τελευταία φυματική κρίση, την ανεβάσουν στο Ασβεστοχώρι και σβήσει στο Σανατόριο. Σε στίχους δικούς της πάτησε η στιχουργική του Ακρογιαλιές και Δειλινά, αλλά και του σουξέ Από τη μάνα μου διωγμένος. Ήξερα την ιστορία της μέσες άκρες από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, μου τη διηγήθηκε η ποιήτρια Ρούλα Αλαβέρα, όμως έπρεπε να αλλάξει ο αιώνας και από τη Θεσσαλονίκη να κατεβώ στην Αθήνα, στον Νότο, να νοσταλγήσω το σπίτι μου στην Άνω Πόλη και σε χρόνο ανύποπτο (σε ένα ταξί) να ακούσω το ρεφρέν «Μπορεί να το ’χουν πλανέψει ακρογιαλιές δειλινά». Άστραψε το φλασάκι στο κεφάλι μου. Και λίγο αργότερα, στην Κυψέλη, όταν μια άλλη ποιήτρια (η μεγαλύτερη Ελληνίδα ποιήτρια για την ακρίβεια, η Τζένη- αιωνία της- Μαστοράκη) με ρώτησε τι νέο ετοιμάζω, τόλμησα να της πω την ιδέα. Με πρόσταξε, «πουλάκι μου, μην αργείς».

Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί το βιβλίο «Η Ανθούλα Σταθοπούλου στην Εγνατία με νεύρα», εκδόσεις Αρμός;


Θέλησα τα σπαρακτικά της ποιήματα και τη λιγοστή ζωή της (η ποιήτρια πέθανε στα 27 της χρόνια) να γνωστοποιηθούν, να αναδυθεί από την αφάνεια και έστω κατόπιν εορτής (η Ανθούλα πέθανε το 1935) να το γιορτάσει παρέα με όλους που την αγάπησαν τρελά στο κάποτε και συνεχίζουν να την ονειρεύονται ακόμα στο τώρα.

Ο τίτλος «Η Ανθούλα Σταθοπούλου στην Εγνατία με νεύρα» είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;


Γεώργιος Βαφόπουλος, Τζάνις Τζόπλιν, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Τέλλος Άγρας, Τζιμ Μόρισον, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Έιμι Γουάινχαουζ, Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης και ΚερτΚομπέιν: Η Ανθούλα Σταθοπούλου έχει νεύρα γιατί όλοι οι άνθρωποι της ζωής της δοξάστηκαν και τιμήθηκαν προκόβοντας στη μουσική, την ποίηση και τη λογοτεχνία, σε αντίθεση με αυτήν που έμεινε άσημη. Ώσπου μια νύχτα ήρθε στον ύπνο φουλ τσαντίλα και νεύρα τσίτα και μου ακούμπησε στο προσκεφάλι την επιθυμία της να την κάνω βιβλίο. Μου βρήκε ως και τον τίτλο, ξύπνησα το άλλο πρωί και είπα «γενηθήτω το θέλημά σας, κυρία μου».

Ποιες ήταν οι δυσκολίες που είχατε για να συγκεντρώστε υλικό για την ποιήτρια;


Στην αρχή απελπίστηκα με το λίγο που άφησε πίσω της σαν έργο (μόνο μια ποιητική συλλογή με τίτλο Νύχτες Αγρύπνιας και μερικά διηγήματα- θεατρικά), αλλά και από τα χλωμά στιγμιότυπα, τις αναμνήσεις από την κοινή ζωή τους, τις οποίες κατέγραψε ο Βαφόπουλος στον πρώτο τόμο της αυτοβιογραφίας του «Το Πάθος». Με επιμονή, υπομονή και ενδελεχή έρευνα, όμως, αφού εκτός από τη Θεσσαλονίκη πέρασα τον Ατλαντικό βρίσκοντας επαφή με την εγγονή του Βαφόπουλου που κατοικεί στον Καναδά, κατάφερα να ξεκλειδώσω πολλές από τις απορίες μου.

Τι σήμαινε για εκείνη την εποχή που ζούσε μια γυναίκα να γράφει ποίηση;


Και μάλιστα στη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου, που τα πράγματα εδώ, ξέρετε, ήταν ακόμα πιο μελανά σε σύγκριση με την Αθήνα, που είχε και μια Πολυδούρη, μια Ζάμπια και μια Μυρτιώτισσα. Σήμαινε φτώχια καταραμένη, τσακισμένα όνειρα, ανύπαρκτη αποδοχή, κανένα μέλλον και συμπληρώστε κατά βούληση ό,τι άλλο μαύρο και άραχλο σας έρχεται στον νου.

Έγραψαν γι’ αυτήν ο Γρηγόρης Ξενόπουλος και ο Τέλλος Άγρας. Τι διέκριναν στα ποιήματά της;


Το ότι έγραφε χωρίς ενδοιασμούς, υπονοούμενα, περιστροφές, συμβολισμούς και τζιριτζάντζουλες, για το κορμί, τη λαγνεία και τον έρωτα χωρίς φραγμούς. Ήταν νομίζω το ντιρέκτ το θράσος και η τόλμη της να γράφει περί πόθου, ξεφεύγοντας από τη ρομαντική σχολή που τύρβαζε μόνο για αγάπες και λουλουδικά. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, βέβαια, δήλωνε ότι ειδικά ο Γρηγόριος Ξενόπουλος την είχε ψιλοδαγκώσει τη λαμαρίνα με τα μάτια της τα πράσινα και το φιζίκ της, Γκρέτα Γκάρμπο και βάλε στα ντουζένια της…

Πώς ήταν ως γυναίκα η Ανθούλα;


Θα χρησιμοποιήσω τα λόγια του συντρόφου της, Γεώργιου Βαφόπουλου: «Ήταν ένα εξαίσιο μείγμα αγγελικότητας και δαιμονισμού, μια φύση πλασμένη από Παράδεισο και Κόλαση μαζί».

Είχε παντρευτεί τον Γιώργο Βαφόπουλο. Πώς ήταν οι μεταξύ τους σχέσεις;


Απαντώ με ένα ποίημά της: «Άσπρο τ’ ωχρό το πρόσωπό σου κι αλλοιωμένη σου η φωνή, κι εγώ σα σφίγγα στέκω εμπρός σου και σου ρυθμίζω τη ζωή» (Σα Σφίγγα)

Τι επιφύλασσε η μοίρα της Ανθούλας Βαφοπούλου;


Θα σας απαντήσω με άλλη μια ποιητική της: «Κουράστηκα να βλέπω τη βροχή μέρα – νύχτα να στάζει. Απ΄ της καρδιάς μου την πληγή αίμα στάζει κι έχω μιαν άρρωστη ψυχή».

Σήμερα τι ξέρουμε για το έργο της και την παρουσίασή της στα ελληνικά γράμματα;


Νομίζω ότι η τελευταία σας ερώτηση, φίλε Ελπιδοφόρε, θα μπορούσε να είναι και το απόλυτο σλόγκαν του βιβλίου μου: Αν θέλετε να μάθετε για το έργο της και για την παρουσία της στα ελληνικά γράμματα, αλλά και να γνωρίσετε μιαν άλλη Θεσσαλονίκη από αυτήν που έχετε στον νου σας, διαβάστε το μυθιστόρημα «Η Ανθούλα Τσιτσοπούλου στην Εγνατία με νεύρα».



img

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ