Η χρήση του φωτός σε θρησκευτικές τελετές ανάγεται στην αρχαιότητα. Στην Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη δάδες και κεριά χρησιμοποιούνταν σε Ιερές τελετές ενώ και στον Ιουδαϊσμό το κερί είχε συμβολικό ρόλο στον εορτασμό της “Χανουκά”. Στον Χριστιανισμό το φως έγινε σύμβολο της θεϊκής παρουσίας με τα κεριά να ενσωματώνονται στις λατρευτικές πρακτικές ήδη από τους πρώτους αιώνες.
Η λαμπάδα που ανάβει με το Άγιο Φως τη νύχτα της Ανάστασης αποτελεί κεντρικό στοιχείο της λατρευτικής εμπειρίας του Ορθόδοξου Πάσχα. Το φως συμβολίζει τον Χριστό, "το Φως του Κόσμου" και την νίκη του επί του θανάτου. Οι πιστοί μεταφέρουν το Φως στα σπίτια για να έχουν συμβολικά την Θεία Φώτιση.
Στην ελληνική παράδοση η πασχαλινή λαμπάδα συνδέεται άμεσα με τον ρόλο του νονού ή της νονάς, που την προσφέρουν ως δώρο στο βαφτιστήρι. Αυτή η πράξη συμβολίζει τη συνεχιζόμενη πνευματική καθοδήγηση του αναδόχου προς το παιδί. Οι λαμπάδες παλαιότερα ήταν απλές, λευκές και λιτές, ενώ σήμερα συχνά διακοσμούνται με παιχνίδια, κορδέλες ή ακόμα και θεματικές φιγούρες, ακολουθώντας τις σύγχρονες τάσεις με μια πραγματικά τεράστια γκάμα στο εμπόριο (δείτε π.χ. εδώ).
Όλα τα έθιμα, κι έτσι κι η λαμπάδα, είναι μια γέφυρα ανάμεσα στο εχθές και το σήμερα, ανάμεσα στην παράδοση και στον σύγχρονο τρόπο ζωής, μεταφέροντας νοήματα και σημασίες τα οποία έχουν μια διαχρονική αξία.