Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, αλλά και τα μέτρα που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται το 2022 οδήγησαν στη μείωση των απωλειών ΦΠΑ, το λεγόμενο «κενό» (θεωρητικά προσδοκώμενα έσοδα υπό πλήρη συμμόρφωση), σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Κομισιόν. Η αυξημένη χρήση των καρτών, τα ηλεκτρονικά βιβλία και η διασύνδεση των ταμειακών με τα POS περιόρισαν τις απώλειες, με αποτέλεσμα να μειωθεί και η φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, το κενό ΦΠΑ έχει μειωθεί κατά 53% από το 2017 (από 29,1% σε 13,7%).

Το 2022 τα συνολικά έσοδα που θα έπρεπε εισπραχθούν ανέρχονταν στο ποσό των 21,58 δισ. ευρώ, εκ των οποίων εισπράχθηκαν 18,621 δισ. Το κενό συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ υπολογίστηκε από την Κομισιόν σε 2,95 δισ. ή στο 13,7% της συνολικής φορολογικής υποχρέωσης ΦΠΑ – μείωση 3,8 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το 2021.

Στην Ε.Ε. το κενό ΦΠΑ υπολογίζεται σε 7% αυξημένο κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2021. Η χώρα μας, παρά τη βελτίωση, κατέλαβε την 23η θέση στην Ε.Ε.

Στην περίπτωση που η Ελλάδα «έπιανε» τον μέσο όρο της Ε.Ε. θα είχε όφελος 1,4 δισ., δηλαδή από τα 2,95 δισ. θα περιοριζόταν στο 1,5 δισ. Στην περίπτωση δε που μηδένιζε το κενό, όπως η Κύπρος, δεν θα είχαμε απώλειες, κάτι που σήμαινε ωστόσο και την κατάργηση των φοροαπαλλαγών στον ΦΠΑ, που ανέρχονται σε 968 εκατ. ευρώ. Ουσιαστικά, εάν αφαιρούνταν οι φοροαπαλλαγές, το κενό ΦΠΑ από τη φοροδιαφυγή ανέρχεται περίπου στα 2 δισ.

Από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών υποστηρίζουν ότι το κενό ΦΠΑ θα μειωθεί ακόμη περισσότερο και ήδη με τα μέτρα που έχουν ληφθεί βρίσκεται κάτω από 10% –κοντά στο 9%– και ότι έως το 2026 θα προκύψουν επιπλέον έσοδα τουλάχιστον 2 δισ. τα οποία θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν νέες ελαφρύνσεις για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Σημειώνεται ότι η χώρα μας το 2018 ήταν ουραγός μαζί με τη Ρουμανία και τη Μάλτα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ. Το 2020 η κατάσταση σταδιακά αλλάζει και από τις τελευταίες θέσεις η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες σε ό,τι αφορά τη μείωση φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ, μαζί με τη Γερμανία την Ουγγαρία και τις Κάτω Χώρες.

Στην Κύπρο, το 2022 τα συνολικά έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 2,706 δισ. και το κενό ΦΠΑ μειώθηκε κατά 6,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2021. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε σε αρνητικό έλλειμμα ΦΠΑ ύψους 18 εκατ. ή -0,7% της συνολικής φορολογικής υποχρέωσης ΦΠΑ. Οπως σημειώνει η Κομισιόν, τα αρνητικά κενά συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ δεν είναι εφικτά στην πράξη, αλλά μπορεί να προκύψουν σε ορισμένες περιπτώσεις λόγω στατιστικών ανακριβειών.

Η Ιρλανδία είναι η δεύτερη χώρα με το μικρότερο κενό ΦΠΑ. Το 2022 τα συνολικά εισπραχθέντα έσοδα από τον ΦΠΑ ανήλθαν σε 18,936 δισ. Το κενό ΦΠΑ υπολογίζεται σε 302 εκατ. ή 1,6% της συνολικής φορολογικής υποχρέωσης ΦΠΑ.

Συνολικά στην Ε.Ε. τα έσοδα από τον ΦΠΑ ανήλθαν σε 1,187 τρισ. ευρώ. Το κενό ΦΠΑ ανήλθε σε 89 δισ. ευρώ ή 7% της συνολικής φορολογικής υποχρέωσης ΦΠΑ, σημειώνοντας αύξηση κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2021. Πάντως, μεταξύ 2018 και 2022 το έλλειμμα συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ μειώθηκε από 11,2% σε 7%.

Οπως ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης: Τo 2022 το κενό ΦΠΑ ήταν μειωμένο κατά 53% σε σχέση με το 2017! Μειώθηκε από 29,1% στο 13,7%, ενώ ειδικά μεταξύ 2021-2022 η Ελλάδα καταγράφει την 4η μεγαλύτερη μείωση στην Ε.Ε. των 27.

Eίναι βέβαιο ότι τα στοιχεία για το 2023 και το 2024 θα είναι ακόμη πιο θετικά. Οχι με προσευχές και μαντζούνια! Αλλά διότι η σημαντική δουλειά που έχει κάνει η ΑΑΔΕ, καθώς και οι 11 πρωτοβουλίες που θεσπίσαμε πέρυσι για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής παράγουν ήδη πολύ θετικά αποτελέσματα.