Τα κύτταρα επικοινωνούν με το περιβάλλον τους. Ενώπιον σημαντικών συμπερασμάτων για το πώς γίνεται αυτό και για τη λειτουργία των μεταφορέων, που βρίσκονται στη μεμβράνη κάθε κυττάρου, βρέθηκε ομάδα επιστημόνων από το ΕΚΠΑ. «Μελετούμε γενετικά τους μεταφορείς έχοντας ως πρότυπο έναν νηματοειδή μύκητα, δηλαδή μια μούχλα», περιγράφει στην «Κ» ο καθηγητής στη Μοριακή Μικροβιολογία του ΕΚΠΑ, δρ Γιώργος Διαλλινάς. Οπως εξηγούν στη δημοσίευση στο περιοδικό Nature Communications, αποδείχθηκε ότι οι μεταφορείς διαθέτουν σειρά «φίλτρων» που ελέγχουν τη διαπερατότητα, ενώ δύο μόρια του μεταφορέα λειτουργούν σε στενή αλληλεπίδραση. «Το είχαμε μεν προβλέψει γενετικά, αλλά έως σήμερα δεν μπορούσαμε να το αποδείξουμε στην επιστημονική κοινότητα».

Η απόδειξη προέκυψε από την αγαστή συνεργασία ΕΚΠΑ - Imperial College - Warwick University. Η ελληνική πλευρά συνέβαλε με τη γενετική, η βρετανική με την κρυσταλλογραφία, δηλαδή τη «φωτογράφιση» των εν λόγω πρωτεϊνών. Οι γενετιστές συνεργάζονται με φαρμακολόγους, με επικεφαλής τον καθηγητή δρα Μάνο Μικρό από το ΕΚΠΑ. Τα ευρήματα μπορούν να σημάνουν επανάσταση στη σύνθεση φαρμάκων, που έως σήμερα δεν γίνεται βάσει της μοριακής δομής. «Γνωρίζοντας τον μηχανισμό πρόσληψης και αποβολής των μεταφορέων, θα μπορούμε να επιλέγουμε σε ποιο κύτταρο θα στοχευθεί κάθε χημική ουσία».

Μακροπρόθεσμα μια χημειοθεραπεία, για παράδειγμα, θα πλήττει μόνον τα καρκινικά κύτταρα. Πιο προσιτή, πάντως, μοιάζει η προοπτική δημιουργίας αντιμυκητιακών φαρμάκων. Αλλωστε, τα οικονομικά μέσα της ελληνικής ομάδας είναι πενιχρά. «Το εργαστήριό μας λειτουργεί με χαμηλό ετήσιο προϋπολογισμό, περί τις 20.000 ευρώ, που προέρχονται τα τελευταία χρόνια κυρίως από το Ιδρυμα Λάτση και το Fondation Sante», επισημαίνει ο δρ Διαλλινάς. «Δαπανώ πολλές εργατοώρες παλεύοντας με τη γραφειοκρατία, για να εξασφαλίσω πόρους για την έρευνα και τους δεκάδες διδακτορικούς φοιτητές που συμμετέχουν».